„Vók“ er orðið sem hefur verið mikið notað á ensku sem woke og hefur fengið íslenska endingu. Upprunalega var það jákvætt hugtak innan bandarískrar menningar sem þýddi að vera „vakandi“ eða meðvitaður um óréttlæti, sérstaklega tengt kynþáttafordómum og félagslegu misrétti. Að vera „woke“ var þá að sjá og skilja kerfisbundinn ójöfnuð og vera gagnrýninn á hann.
Seinna fór hugtakið að verða að hálfgerðri stimplunarorðræðu. Sumir nota það enn sem hrós („hann er meðvitaður og réttlátur“), en aðrir nota það sem háð eða gagnrýni á það sem þeir telja vera „pólitíska rétthugsun“ eða „ýkjur í réttindabaráttu“. Þannig getur sama orðið merkt annaðhvort jákvæða félagslega meðvitund eða gagnrýnda hugmynd um ofmikla rétttrúnaðarhugsun – allt eftir því hver notar orðið og í hvaða samhengi.
Það er dálítið eins og orð sem byrja sem slagorð í baráttu en enda sem skammaryrði í pólitískri orðræðu. Hugtakið er því bæði spegilmynd af átökum um réttlæti og átökum um orð og merkingar.
Viltu að ég fari dýpra í hvernig þetta orð hefur þróast í menningarpólitískri umræðu, eða heldurðu að nægi að vita bara grunninn?
